Δεν είναι λίγες οι φορές που ο γονέας ενός παιδιού κατά την αναπτυξιακή ηλικία, προβληματίζεται για την ικανότητα του να συμμετέχει σε μία κοινωνική ομάδα, όπως είναι αυτές του αθλητισμού. Το ερώτημα στην αρχική του μορφή είναι «αν το παιδί μου μπορεί να αθληθεί;», μετά γίνεται «από ποια ηλικία;» και τελικά <«γιατί είναι σωστό αυτό που κάνω;».

Έχει προβληματίσει όλους μας σαν γονείς κάποιες στιγμές το ‘αν΄ το ΄πότε’ και το ‘γιατί’ .

Παρακάτω θα δοθούν παράμετροι φυσικής κατάστασης και βιολογικής ανάπτυξης για τα παιδιά, ελπίζοντας να λυθούν κάποιες από τις απορίες που όλους μας προβληματίζουν ή να πιστοποιηθούν αυτά που ήδη γνωρίζουμε.

Η φυσική ικανότητα είναι μία παράμετρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας του εκκολαπτόμενου παιδιού-αθλητή, η οποία είναι σε πλήρη συνάφεια-εξάρτηση και απόδοση με τον βασικό προπονητικό στόχο….Το παιχνίδι!

Η μορφή της φυσικής αυτής ικανότητας είναι μια συνεχώς εξελισσόμενη κατάσταση, η οποία αναπτύσσεται παράλληλα με την ηλικία του παιδιού.

Από την στιγμή της γέννησης του το παιδί προετοιμάζει με έμμεσο τρόπο την φυσική του ικανότητα μέσα από το παιχνίδι και με άμεσο χρησιμοποιεί τα αποτελέσματα της , για την κινητική και βιολογική του ανάπτυξη.

Η πρώτη αυτή μορφή άσκησης αρχίζει να αποκτά όλο και μεγαλύτερη αξία όσο μεγαλύτερη γίνεται και η ηλικία του. Εάν θα μπορούσαμε να παντρέψουμε ηλικία, φυσική ικανότητα και παιχνίδι θα κατηγοριοποιούσαμε την ανάπτυξη και την φυσική ικανότητα του παιδιού σε :

1. Ηλικία 0-4 ετών: επίπεδο βιολογικής ωρίμανσης … η κινητική εξέλιξη, μέσα από την βιολογική του ανάπτυξη και την εκτέλεση όσο περισσότερο μορφών σύνθετης άσκησης. Δηλαδή, ΠΑΙΧΝΙΔΙ! Το παιδί μεγαλώνει σε ένα μέγιστα προστατευόμενο περιβάλλον. Μπορεί να μεταφράζει κινήσεις, συναισθήματα ή αντιδράσεις. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Συναισθηματικά τα βρέφη χαρακτηρίζονται μόνο από αισθήματα δυσαρέσκειας ή ενδιαφέροντος. Ο δεσμός, η σταθερότητα και η εμπιστοσύνη παίζουν σημαντικό ρόλο. Σταδιακά αναπτύσσουν πολλά συναισθήματα «λύπη, χαρά, θυμό, φόβο» σε σχέση με αυτούς που τα φροντίζουν. Στην ηλικία των 2 ετών αναπτύσσεται έντονα η ενσυναίσθηση, η ηθική και η ντροπή. Στην ηλικία των 4 ετών το παιδί αντιλαμβάνεται έντονα την έννοια της σταθερότητας του φύλου του.

2. Ηλικία 4-6 ετών: επίπεδο βιολογικής ωρίμανσης … η εφαρμογή του παιχνιδιού μέσα στην διαδικασία της κοινωνικοποίησης του παιδιού. Η αρχή του ομαδικού παιχνιδιού και η κατανόηση ρόλων και κανόνων στο πλαίσιο της ομάδας. Συναισθηματικά τα παιδιά σε αυτή την ηλικία μαθαίνουν να ελέγχουν καλύτερα την συμπεριφορά τους, δέχονται περισσότερους κανόνες, ελέγχουν τα αρνητικά συναισθήματά τους, έχουν καλύτερη και σαφέστερη έννοια του εαυτού τους, μαθαίνουν να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων, αναπτύσσουν αισθήματα ανεξαρτησίας, περιέργεια για το σώμα τους και οι φιλίες τους αρχίζουν να γίνονται σημαντικές.

3. Ηλικία 7-8 ετών: επίπεδο βιολογικής ωρίμανσης … στοιχεία όπως η ισορροπία και ο γενικός συντονισμός αρχίζουν να συμπληρώνουν την διαδικασία του ‘απλά διασκεδάζω παίζοντας’.Συναισθηματικά σε αυτή την ηλικία τα παιδιά ξεπερνούν τους φόβους που μπορεί να είχαν, επιθυμούν να εκτελούν σωστά ότι τους ανατίθεται, μπορεί να απογοητεύονται αν δεν τα καταφέρνουν, ωστόσο μπορούν να διαχειρίζονται καλύτερα την ήττα.

4.Ηλικία 8-10 ετών: τα παιδιά βρίσκονται στη φάση της εξειδικευμένης ικανότητας για κίνηση και συνήθως είναι σε θέση να εκφράσουν επιθυμίες σχετικά με τη συμμετοχή τους σε κάποιο άθλημα. Η επιλογή αυτή θα γίνεται σύμφωνα με διάφορους παράγοντες κάποιοι από τους οποίους μπορεί να είναι οι εικόνες από την οικογένεια (συμμετοχή μέλους σε αθλητισμό ή μη), η συμμετοχή παιδιού από το σχολικό ή το φιλικό του περιβάλλον στο συγκεκριμένο άθλημα, η προβολή ή οι επιτυχίες ενός συγκεκριμένου αθλήματος, η ικανότητα πρόσβασης σε χώρους άθλησης. Συναισθηματικά σε αυτή την ηλικία το παιδί προσπαθεί να συνειδητοποιήσει τη μοναδικότητά του, να εκφραστεί, να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του, να κοινωνικοποιηθεί και να αναπτύξει τη φαντασία και τον αυθορμητισμό του.

Σύμφωνα με τον Γερμανό εργοφυσιολόγο Manfred Grosser και τον Αμερικανό φυσιολόγο John Sharkey, τα μπορώ και τα θέλω των παιδιών σε αυτές τις ηλικίες, καθορίζονται από μία σειρά βιολογικών χαρακτηριστικών, που καθορίζουν την τελική τους ικανότητα.

Εάν σαν γονείς συνυπολογίσουμε τα παραπάνω, ίσως βρούμε λύσεις και απαντήσεις στο ‘αν΄ το ΄πότε’ και το ‘γιατί’.

Είναι τελικά χρήσιμο να βοηθήσουμε το παιδί να εξελίξει τις φυσικές του ικανότητες, μέσα από την συμμετοχή του σε αθλήματα. Ιδανική ηλικία είναι αυτή που αρχίζει να κοινωνικοποιείται (4-6) και να νιώθει επιτακτική την ανάγκη για παιχνίδι και φιλίες. Ας μην ξεχνάμε ότι η βιολογική και η αναπτυξιακή ηλικία δεν συμβαδίζουν πάντα και αυτό δεν δίνει κοινή ηλικία αφετηρίας για συμμετοχή στον αθλητισμό σε όλα τα παιδιά, δίνει ‘όμως απάντηση στο ‘αν΄ το ΄πότε’ που μας βασανίζει.

Τα μπορώ και τα θέλω των παιδιών σε αυτές τις ηλικίες, μπορεί να καθορίζονται από μία σειρά βιολογικών χαρακτηριστικών, αλλά τα συναισθηματικά τους χαρακτηριστικά, είναι αυτά που ωθούν το παιδί στην ανάγκη για συμμετοχή στις αθλητικές- κοινωνικές ομάδες και δίνουν απάντηση στο ‘γιατί’ των γονέων.

Ο ρόλος των γονέων στο συγκεκριμένο κομμάτι της ζωής του παιδιού είναι να εξερευνήσουν τις εναλλακτικές, να έχουν υπομονή και να θυμούνται ότι το παιδί είναι αυτό που πρέπει να κάνει την επιλογή και ότι η φάση της εξειδικευμένης ικανότητας για κίνηση ξεκινά από την ηλικία 8-10 ετών, άρα η συστηματική άσκηση και συμμετοχή πρέπει να μην είναι αυτοσκοπός από την αρχή …του ταξιδιού του!